Shafi Goldwasser (cy)
This is a blog post by Christine Zarges, for International Women’s Day 2021. You can find the English version here.
Dyma blog gan Christine Zarges, ar gyfer Diwrnod Rhyngwladol Y Menywod 2021. Cewch ffindio’r fersiwn Saesneg yma.
Mae Shafi Goldwasser yn wyddonydd cyfrifiadur Israel-Americanaidd sy’n adnabyddus am ei hymchwil arloesol mewn theori cymhlethdod, theori rhifau a chryptograffeg, gan gynnwys yr rhai a elwir yn gryptosystemau Blum-Goldwasser a Goldwasser-Micali. Ymhlith llawer o bethau eraill, hi yw cyd-ddyfeisiwr amgryptio tebygolrwydd a phrofion sero-gwybodaeth, dau offeryn allweddol ar gyfer diogelwch data a phrotocolau cryptograffig, yn ogystal â phroflenni y gellir eu gwirio yn debygol (PCP – probabilistically checkable proofs), y darganfu ar eu cyfer gysylltiadau pwysig i’r problemau anhydrinrwydd brasamcan.
Ganwyd Shafi ym 1959 yn Ninas Efrog Newydd, a mynychodd ysgol yn Israel ac yn ddiweddarach dychwelodd i’r UDA ar gyfer ei hastudiaethau israddedig ac ôl-raddedig. Enillodd BSc mewn Mathemateg a Gwyddoniaeth o Brifysgol Carnegie Mellon (1979) ac MSc (1981) a PhD (1984) mewn Cyfrifiadureg o Brifysgol California, Berkeley. Yn dilyn hynny, ymunodd â MIT ac fe’i henwyd yn Athro RSA cyntaf ym 1997. Mae hi hefyd yn athro yn Sefydliad Gwyddoniaeth Weizmann yn Israel (ers 1993), yn gyd-sylfaenydd a phrif wyddonydd y cwmni diogelwch cychwynnol Duality Technologies (er 2016). a chyfarwyddwr Sefydliad Simons ar gyfer Theori Cyfrifiadura yn Berkeley (ers 2018). Ynghyd â’i gŵr Nir Shavit, gwyddonydd cyfrifiadurol o Israel, a’i dau fab, mae hi’n llwyddo i rannu eu hamser rhwng yr UDA ac Israel.
Yn ystod ei gyrfa, mae Shafi Goldwasser wedi ennill nifer o wobrau a dyfarniadau. Yn bwysicaf oll, derbyniodd Wobr ACM A. M. Turing yn 2012 am ei gwaith ym maes cryptograffeg [1]. Enillodd Wobr Grace Murray Hopper ACM am weithiwr proffesiynol cyfrifiadurol ifanc rhagorol y flwyddyn ym 1996 [2] a Gwobr Gödel mewn gwyddoniaeth gyfrifiadurol ddamcaniaethol ddwywaith (ym 1993 am ddatblygu systemau prawf rhyngweithiol ac yn 2001 am theorem PCP a’i cymwysiadau i galedwch brasamcan [3]). Yn amlwg, mae Shafi Goldwasser yn fodel rôl i fenywod mewn gwyddoniaeth gyfrifiadurol: derbyniodd Wobr Darlithydd Athena ACM 2008-2009 i ferched mewn cyfrifiadura [4] ac enillodd wobr Gwyddoniaeth Dioddefaint [5] yn 2016. Mae hi hefyd i’w gweld yn y cardiau Menywod Nodedig mewn Cyfrifiadura [6].
Gwrddais i â Shafi Goldwasser yn 2013 yn fforwm 1af Llawryf Heidelberg [7], digwyddiad wythnos o hyd lle mae 200 o ymchwilwyr ifainc mewn mathemateg a chyfrifiadureg o bob cwr y byd yn cael cyfle i ryngweithio â derbynwyr y gwobrau pwysicaf yn y ddwy meysydd (Abel Price, Gwobr ACM A. M. Turing, Gwobr ACM mewn Cyfrifiadureg, Medal Fields, Gwobr Nevanlinna). Allan o’r 38 llawryf yn mynychu, Shafi Goldwasser oedd yr unig fenyw.
Gellir gweld cyfrif manwl (gan gynnwys fideos) o yrfa Shafi Goldwasser a’i gyfraniadau at ymchwil a arweiniodd at Wobr ACM A. M. Turing ar dudalen ei llawryf [1].
[1] https://amturing.acm.org/award_winners/goldwasser_8627889.cfm
[2] https://awards.acm.org/hopper/award-winners
[3] https://sigact.org/prizes/gödel.html
[4] https://awards.acm.org/athena/award-winners
[5] https://www.suffragescience.org
[6] https://www2.cs.duke.edu/csed/wikipedia/cards.html
[7] https://www.heidelberg-laureate-forum.org/forum/past-hlfs/1st-hlf-2013/laureates-1st-hlf-2013.html
